شاخص‌ها و ملاک‌های سنجش پیشرفت چیست؟ چرا مقام معظم رهبری این شاخص‌ها را ملاک پیشرفت معرفی کرده‌اند؟این شاخص‌ها چگونه باعث پیشرفت ملت شده‌اند؟ تأثیر این شاخص‌ها در پیشرفت ملت چیست؟

رهبر انقلاب، در سفر به استان خراسان شمالی، در جمع مردم بجنورد، پیشرفت را هدف ملت ایران معرفی کردند و اشاره کردند که «در طول مدت 30ساله‌ی انقلاب، به طور مرتب پیشرفت کرده‌ایم...» (بیانات رهبر انقلاب در سفر به خراسان شمالی، 19 مهر 91)
با توجه با این فراز از بیانات رهبر معظم انقلاب، می‌بایست برای داشتن فهم دقیقی از صحت حرکت در مسیر و لزوم برنامه‌ریزی دقیق برای آینده، شاخص‌ها و ملاک‌های متقن داشت تا بتوان با کمک آن‌ها و رصد دائمی موقعیت خود، تحلیلی منطقی و منطبق بر واقعیات ارائه کرد.
نخست اينکه؛ شاخص‌ها و ملاک‌های سنجش پیشرفت چیست؟

آنچه اغلب در متون و اظهارات مطرح می‌شود تعبیر «توسعه» است، اما مقام معظم رهبری بر کاربرد مفهوم پیشرفت تأکید دارند که الزامات و بار معنایی خاص خود را به همراه دارد. لذا باید اهتمام جدی داشت تا این مفهوم به محور گفتمان عمومی کشور تبدیل شود. در گفتمان توسعه‌محور، عرصه‌های مختلفی از جمله توسعه‌ی سیاسی و توسعه‌ی اقتصادی مطرح شده است. در دوران اصلاحات، مفهوم توسعه با اولویت توسعه‌ی سیاسی محوریت پیدا کرده بود و با تغییر گفتمان حاکم، مفهوم «پیشرفت» کانون و محور گفتمان جدید قرار گرفت. مقام معظم رهبری، در بیاناتی که در نخستین نشست اندیشه‌های راهبردی با موضوع الگوی اسلامی‌ـ‌ایرانی پیشرفت در تاریخ 10 آذر 89 داشتند، 4 عرصه را برای پیشرفت مطرح فرمودند:

1. پیشرفت در عرصه‌ی فکر

2. پیشرفت در عرصه‌ی علم

3. پیشرفت در عرصه‌ی زندگی

4. پیشرفت در عرصه‌ی معنویت

به تعبیر ایشان، چهارمین عرصه که از همه‌ی عرصه‌ها مهم‌تر بوده و روح عرصه‌های دیگر به شمار می‌رود. پیشرفت در عرصه‌ی معنویت از منظر مقام معظم رهبری عبارتست از اینکه جامعه باید مبتنی بر باورهای قرآنی تبدیل به جامعه‌ی متفکر شود. مطلوب ایشان، جوشیدن فکر و اندیشه در سطح جامعه است و در این راستا بر این نکته تأکید دارند که پیشرفت در عرصه‌ی فکر، باید از مجموعه‌ی نخبگان آغاز شده تا به این وسیله به آحاد مردم منتقل شود.